Burada kastedilen Bitcoin gibi sayısal paralar değil, üzerine inşa edildiği teknolojidir. Sayısal paralar buz dağının sadece görünen kısmıdır.

En basit haliyle paylaşılmış ve değiştirilemez kayıt defteri olan bu yapı, nitelik ve nicelik kayıtlarının merkezi otorite onayı olmaksızın tutulmasını sağlar.

Sicile kayıtlı mallar, taşınmaz, araç ve gemi sicillerinin tutulması, tedarik, nakliye, taşıma denetimi, vergilendirme, kalite kontrol, üretim, tarım, sağlık, sigorta, otomatik sözleşmeler, gümrükleme, menkul kıymetler, para, kambiyo, hizmetler, menkul kımet, fikri mülkiyet ve patent başta olmak üzere ticaret ve ekonominin hemen hemen her alanında kullanılabilir. Sayısal paralar ise sisteminin ufak bir parçası olacaktır.

Etkileri

Halihazırdaki işleyişte; A satıcısı X bankasına güvenir, X bankası Y bankasına güvenir, B alıcısı Y bankasına güvenir. Uzak kişiler arasındaki alış veriş bu güven temelinde gerçekleşir. Hukuksal açıdan aradaki sözleşmeleri, teminatları, yazışmaları, aracılık ücretlerini bir düşünün. İlk bakışta halihazırdaki güven sisteminin ne kadar hantal, pahalı, karmaşık ve kırılgan olduğu anlaşılmaktadır. Peki size güvenen hiçbir kişi veya kuruluş yoksa veya hiçbir teminatınız yoksa nasıl hayatta kalıp kendinizi geliştireceksiniz. Dünyadaki insanların yarısından fazlasının bankacılık sistemine veya eş söyleyişle halihazırdaki güven zincirine erişemediği düşünüldüğünde, boşa harcanan insan kaynağını hiç hesap ettiniz mi?

Tarih boyunca kişilere ve kurumlara güvenerek iş hayatımızı şekillendirdik. Şimdi güven odakları değişmek üzere.

Teknolojinin gelişmesi elbette uyum sağlayamayan bazı iş alanlarının yok olmasına neden olurken, yeni iş modellerinin oluşturulmasına da katkı sağlayacaktır.

Bankacılık sistemi bu teknolojiye karşı en hassas alandır. İş, yenilik ve teknolojiye ayak uydurmaya gelince bankacılık sistemi her zaman diğer çalışma alanlarından daha başarılı olmuştur. Bu zincirde kendilerine mutlaka bir yer bulacaklardır.

Bu teknoloji dünyada yeni standartların oluşmasına ve yeni iş alanlarının doğmasına yardımcı olacaktır.

Hız kaçınılmazdır. Haftalar ve hatta aylar süren işlemlerin saniyeler içerisinde yapıldığına tanık olacağız.

İş süreçlerindeki hızlanma ve rekabet, ülkeler arasındaki gelişmişlik farkını arttıracaktır. Sermayeye erişimin hızlanması ve rekabetin artması kalkınmayı hızlandıracaktır.

Sahipliğin kolaylıkla denetlenebiliyor olması kayıt dışını azalacak ve devletin vergi gelirleri artacaktır. Organize sayısal sistemin denetime uygun olması, vergilendirme ve gümrükleme işlemlerini kolaylaştıracak, şeffaflık artacak, kayıt dışının önüne geçilecektir.

Katılımcılar birbirleri ile doğrudan işlem yapabileceğinden aracılık masrafları azalacaktır. Aracıların azalması, maliyetlerin düşmesi, takasın yaygınlaşması, rekabetin artması, mevcut tekellerin kırılması ve yenilerinin ortaya çıkması, rezerv paraların önemlerini kaybetmesi, yeni ticaret yöntemlerinin ve elbette yeni ihtilafların ortaya çıkması olasıdır.

Zayıflıkları

Her bir ürün ve hizmet benzersiz bir seri numarasına sahip olmalıdır.

Güvenli veya güvensiz zincir grupları oluşabilir. Özel zincir gruplarına üye kabul etme ve çıkarma kurallarının oluşturulması gerekmektedir. Kripto paralarda anonim olarak işlem yapıldığından böyle bir durum söz konusu değildir.

Anonim zincirler DOS ataklarına karşı savunmasızdır.

Politikacıların kayıt dışı ile mücadele ve şeffaflık öneren teknolojileri hayata geçirmekte gönülsüz olmaları ilerlemeyi yavaşlatmaktadır.

Blokchain hakkında neredeyse hiç bir yasal düzenleme bulunmamaktadır. Özellikle delil doğrulama, ihtilaf çözümleme yöntemleri hakkında çalışma yapılması gerekmektedir. Bu işlemler bilişim şirketlerine bırakılmamalıdır çünkü bunlar sadece para kazanmaya odaklanmaktadırlar.

Sistem, borçlar ve ticaret kanunlarıyla sigortacılık, bankacılık, vergi kanunlarına entegre edilmeli ve ayrıca genel özelliklerini düzenleyen kapsayıcı kanun yapılmalıdır. İşleyişle ilgili standardların geliştirilmesi için alt düzenleyici işlemler de gereklidir. Bunun yanında sistem vergi avantajlarıyla desteklenmelidir.

Merkez bankaları tarafından desteklenen kripto paraya ihtiyaç duyulmaktadır. İşlemlerde kullanılmak üzere merkez bankaları tarafından fiziksel karşılığı olan sayısal para tedavüle sürülmelidir. Bu anahtar özellik ile zincirler daha iyi hale getirilebilir. Bu aşamadan sonra ise yasa dışı diğer sayısal para oluşumlarıyla mücadeleye başlanmalıdır.

Sistemin işleyişinde kullanılan özetleme ve sayısal imza algoritmaları yüksek işlemci gücüne ihtiyaç duymaktalar. Pek çok işlemin aynı anda yapıldığı durumlarda işlem hızını ve işlem ücretini makul seviyede tutmak gerekecektir. Borsa gibi işlem hızının anahtar özellik olduğu uygulamalarla uyumlu olması oldukça zor olacaktır.

İnternet nesnelerinin (IOT) sisteme eklenmesi, sistemin başarıya ulaşmasında anahtar özelliktir. Bu tür araçlar olmadan burada sayılan bazı işlemleri denetlemek ve otomatikleştirmek neredeyse imkansızdır.

Nereden başlamalı?

Teknoloji geliştirirken, doğayı örnek aldık ve özellikle sayısal dünyada inşaa ettiğimiz her bir yapının gerçek hayatta bir benzeri vardır.

İş insanları, bu yeni teknolojiyi çalışma hayatlarına nasıl uygulayacaklarını kendileri tespit etmelidirler. Sektörel temelde Türkçe kaynak yeterince bulunmasa bile, hatırı sayılır derecede yabancı kaynak bulunmaktadır.

İş insanları, teknik ve hukuki kısmı profesyonellere bırakarak, sektörlerindeki sürece dahil olacak işlemleri seçmelidirler. Sistemler basit, sağlam, hızlı, verimli, ucuz ve güvenilir olmalıdır.

Pek çok büyük bilişim şirketi, bu alanda alt yapı oluşturmuş ve oluşturmaktadır. Açık kaynak kodlu blockchain yazılımları gün geçtikçe gözde hale gelmektedir.

Elbette şirketlerinin ve iş yaptığı kişilerin bu teknolojiye ayak uydurabilecek özelliklere sahip olması gerekmektedir. Bu nedenle sürece hazırlık aşamasında bağımlılıkların tespiti çok önemlidir.

Zincir sadece üyeler arasında çalışır hale getirilerek ticari sırlar korunabilir. İşlem detayının kimler tarafından görülebileceği seçilebilir. Bu yönüyle anonim sayısal para zincirlerinden ayrışır. Örneğin bir tedarik zinciri sadece üyeler tarafından görülebilecek şekilde ayarlanabileceği gibi, işlemi yapanlar dışındakilerin sadece işlemi görmesi sağlanarak detayını görmesi engellenebilir.

Zincire; icaba davet, icap, kabul, nakliye, taşıma denetimi, sigorta, kalite denetimi, teslim denetimi, gümrükleme, mali, vergisel özellikler de eklenerek benzeri işlemlerin de otomatikleştirilmesi sağlanabilir.

Otomatikleştirilmiş sözleşmeler yardımıyla nesnelerin belirli durumlarda belirli satınalmalar yapması, sözleşmeler oluşturması ve uygulanmasını takip etmesine yardımcı olacaktır. Bu haliyle Endüstri 4.0’ı tamamlayacak bir teknolojidir.

Sonrasında sağlayıcı ve platformu seçimi, yazılımın iş süreçlerine göre hazırlanması, test edilmesi ve uygulamaya geçilmesi aşamaları izlenecektir.

Sosyal ve ekonomik hayattı temelinden değiştirecek bu teknolojinin hukukçular olmaksızın geliştirilmesi durumunda gereksiz yere emek ve para harcanacaktır. Hukukçulara teknolojiye geçiş sürecinde hukuki ihtilafların azaltılması veya kolay çözümlenebilmeleri için teknoji içerisine entegre edilmesi gereken yöntem ve ilkelerin tespit edilmesi gibi sorumluluklar düşmekterir. İş insanları yola yalnızca bilişim şirketleri ile çıkarlarsa sistemin temeli sağlam olmayacaktır.

Hyperledge geliştiriciler ve işletmeler için açık kaynak kodlu araçlar sunan Linux Topluluğu'nun projesidir. Yazılımcılar tarafından takip edilmelidir.

Hukçular ise özellikle iş insanları ve yazılımcılar ile birlikte çalışarak, yasal düzenlemelerin ve standartların oluşturulmasına yardım ederek, muhtemel ihtilafların azaltılmasına odaklanmalıdırlar.

Geleceğe dönük vizyonuyla büromuz, yeni teknolojilere geçiş sürecinde iş insanları ve yazılımcılara hukuki yardıma hazırdır.

Oluşturma : 2019-07-31

Düzenleme : 2019-07-31